Windows 10: SFC Aracı (System File Checker) Nedir, Nasıl Kullanılır?

Bu yazıda size SFC.exe (Sistem Dosyası Denetleyicisi) nedir ve nasıl çalıştırırsınız bunları anlatacağım. Aslında -masaüstünden- çalıştırması son derece basit. Benim bu yazıyı yazma sebebim ise nasıl çalıştıracağınızdan ziyade işlevini ve çalışma mantığını anlatmak...

Notlar

• Windows işletim sisteminde sistemin doğru çalışması için hayati değerde olan bir takım dosyalar Windows Kaynak Koruması (Windows Resource Protection: WRP) tarafından korunurlar. Bu dosyalar herhangi bir sebepten dolayı hasar görürse Windows beklendiği gibi davranmayabilir. Örneğin, bazı Windows işlevleri çalışmayabilir veya Windows kilitlenebilir. Sistem Dosyası Denetleyicisi aracı (SFC.exe) eksik veya bozuk sistem dosyalarını tarar ve bunları onarır. Windows Kaynak Koruması (WRP) tarafından korunan dosya türlerinin tam listesini yazının sonunda bulabilirsiniz.
• Windows Kaynak Koruması (WRP) tarafından korunan dosya türlerin üzerinde değişiklik yapma yetkisi Trustedinstaller'e aittir ve Trustedinstaller sadece şu durumlarda bu dosyaları değiştirir:
  
  
1. Servis Paketi yüklemelerinde
2. Hotfix yüklemelerinde
3. İşletim sistemi yüklemelerinde (Örneğin Windows 8.1'den Windows 10'a yükseltme)
4. Windows güncellemelerinin yüklemelerinde

SFC.exe (System File Checker) kullanarak sistem dosyalarını onarırsanız daha evvel yaptığınız bazı kişiselleştirmeler sıfırlanacaktır bunu göz önünde bulundurun.  

Peki Windows kurulum DVD'si olmadan SFC hasarlı dosyaları nasıl onarıyor?

• Windows'un ilk kurulumundan sonra Windows Kaynak Koruması (WRP) bir tarama yapar ve ardından kendi koruması altında olan dosyaları listeleyerek bunların birer kopyasını çeşitli lokasyonlara depolar. Ayrıca Windows'un doğru başlatılabilmesi ve çalışması için bazı kopyalarda C:\Windows\winsxs, C:\Windows\winsxs\Backup ve C:\Windows\assembly\gac lokasyonlarında oluşturulur. İşte sfc.exe bu lokasyonlardaki orjinal dosyaları hasarlı dosyaların ile değiştirdiği için Windows Kurulum DVD'sine ihtiyaç duymaz.

I. YOL:

Önyükleme esnasında çalıştırma

Eğer Windows açılmıyorsa veya kilitlendiği için oturum açmanız mümkün olmuyorsa sfc.exe'yi Önyükleme esnasında çalıştırmanız gerekir. Diğer bütün durumlarda masaüstünden çalıştırmanız yeterlidir.

1.1- Komut İstemcisi'ni önyükleme esnasında açın.

1.2- Öncelikle sistem sürücümüzün ve ya sürücülerimizin harflerini bulmamız gerekiyor. Komut İstemcisi'ni önyükleme esnasında açtığımız için bu harfler Windows üzerinde göründüğünden farklı olabilir. Bunun için diskpart yazın ve Enter'a basın. (a) Diskpart göründüğünde list volume yazın ve Enter'a basın. (b) Bu sistemimizdeki sürücüleri listeleyecek:

1.3- Sistem sürücüsünün ya da sürücülerinin harflerini not alın.

• Eğer Sistem Ayrıldı sürücünüz varsa bunun ve Windows 10'un kurulu olduğu sürücünün harfini not alacaksınız.
• Eğer Sistem Ayrıldı sürücünüz yoksa sadece Windows 10'un kurulu olduğu sürücünün harfini not alacaksınız.
• Bu sürücüleri boyutlarından kolayca bulabilirsiniz. Sistem Ayrıldı bölüntüsü 350 MB olur. Sistem sürücüsünün boyutunu da sizin biliyor olmanız gerek. Benim için bu harfler resimde görebileceğiniz üzere C ve E

1.4- Exit yazıp Enter'a basın. Bu Diskpart aracından çıkmanızı sağlayacak ve komut istemcisi ilk açıldığı şekle dönecek.

1.5- Şimdi sfc /scannow /offbootdir=C:\ /offwindir=E:\windows komutunu girin ve Enter'a basın.

• Komuttta kırmızı yazılan yerleri sizin kendi bulduğunuz harflerle değiştirmeniz gerekiyor. İlk harf önyükleme sürücüsünü tanımlıyor yani benim durumumda Sistem Ayrıldı sürücüsünü. Bu yüzden oraya C harfini yazdım. 2. Harf ise sistemin kurulu olduğu sürücüyü tanımlıyor bende E olduğu için E yazdım.
• Eğer Sistem Ayrıldı bölüntüsü yoksa hem önyükleme hem de Sistem sürücüsü aynıdır. Bu yüzden ikisine de aynı harfi yazacaksınız. Örneğin Windows 10'un kurulu olduğu bölüntü C ise komut şöyle olacak;
  
  sfc /scannow /offbootdir=C:\ /offwindir=C:\windows

1.6- Bu işlem biraz zaman alacaktır. Bitmesini bekleyin ardından bilgisayarı yeniden başlatın.

Bazı durumlarda bu işlemi tekrarlamak hatta 3.ye tekrarlamak gerekebilir. Eğer&nbsp3. tekrardan sonra da hasarlı dosyaları sağlamları ile değiştirmeyi başaramazsanız sırasıyla şunları deneyin;

1. Bileşen deposunu onarın ardından bilgisayarı yeniden başlatıp SFC onarımını tekrarlayın.
2. Bilgisayarı Yenileme özelliğini kullanarak bilgisayarınızı yenileyebilirsiniz
3. Sistem Geri Yükleme özelliğini kullanarak sisteminizi düzgün çalıştığı bir tarihe yükleyebilirsiniz.

II. YOL: 

Masaüstünden çalıştırmak

2.1- Yönetici hakları ile bir komut istemcisi açın.

2.2-  Komut istemcisine sfc /scannow komutunu girin ve Enter'a basın.

2.3- Bu işlem biraz zaman alacaktır. İşlem bittiğinde Komut İstemcisini kapatın ve bilgisayarı yeniden başlatın.

Bazı durumlarda bu işlemi tekrarlamak hatta 3.ye tekrarlamak gerekebilir. Eğer&nbsp3. tekrardan sonra da hasarlı dosyaları sağlamları ile değiştirmeyi başaramazsanız sırasıyla şunları deneyin;

1. Bileşen deposunu onarın ardından bilgisayarı yeniden başlatıp SFC onarımını tekrarlayın.
2. Bilgisayarı Yenileme özelliğini kullanarak bilgisayarınızı yenileyebilirsiniz
3. Sistem Geri Yükleme özelliğini kullanarak sisteminizi düzgün çalıştığı bir tarihe yükleyebilirsiniz.

Windows Kaynak Koruması (WRP) tarafından korunan dosya türleri

 .acm, .ade, .adp, .app, .asa, .asp, .aspx, .ax, .bas, .bat, .bin, .cer, .chm, .clb, .cmd, .cnt, .cnv, .com, .cpl, .cpx, .crt, .csh, .dll, .drv, .dtd, .exe, .fxp, .grp, .h1s, .hlp, .hta, .ime, .inf, .ins, .isp, .its, .js, .jse, .ksh, .lnk, .mad, .maf, .mag, .mam, .man, .maq, .mar, .mas, .mat, .mau, .mav, .maw, .mda, .mdb, .mde, .mdt, .mdw, .mdz, .msc, .msi, .msp, .mst, .mui, .nls, .ocx, .ops, .pal, .pcd, .pif, .prf, .prg, .pst, .reg, .scf, .scr, .sct, .shb, .shs, .sys, .tlb, .tsp, .url, .vb, .vbe, .vbs, .vsmacros, .vss, .vst, .vsw, .ws, .wsc, .wsf, .wsh, .xsd, and .xsl.

WRP bu dosya uzantılarına sahip dosyaların dışında bazı klasör ve kayıt defteri anahtarlarını da korur.

SFC.exe komutları;

• /scannow - Tüm korumalı sistem dosyalarının bütünlüğünü olanaklı olduğunda tarar.
• /verifyonly - Tüm korumalı sistem dosyalarının bütünlüğünü tarar. Onarım işlemi yapılmaz.
• /scanfile - Belli bir dosyanın bütünlüğünü tarar, sorunlar tanımlanırsa dosyayı onarır.
• /verifyfile  - Belli bir dosyanın bütünlüğünü doğrular.
• /offbootdir - Önyükleme (Boot) sırasında onarım yapıyorsanız Önyükleme dizinini belirtir.
• /offwindir - Önyükleme (Boot) sırasında onarım yapıyorsanız Windows dizinini belirtir.

Bunların dışında kalan komutlarda mevcut ancak çok gerekli değiller bu yüzden açıklama gereği duymadım;
/CACHESIZE=x, /CANCEL, /ENABLE, /FILESONLY, /PURGECACHE, /QUIET, /REVERT, /SCANBOOT, /SCANONCE, /VERIFYFILE